Bedrijven-index
Overheidsinstellingen


A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z
Gemeente Zeist

Zeist is een gemeente en dorp in het midden van de Nederlandse provincie Utrecht. De gemeente telt 62.313 inwoners en heeft een oppervlakte van tegen de 50 km² (waarvan slechts een minieme hoeveelheid water). De gemeente Zeist ligt in het bosrijke gebied van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en heeft daardoor buiten de woonkernen een overwegend 'groen' karakter.

Naast de hoofdplaats Zeist telt de gemeente vier dorpen: Austerlitz, Bosch en Duin, Den Dolder en Huis ter Heide. Vanwege het kasteel Slot Zeist wordt Zeist wel Slotstad genoemd.

Geschiedenis en Architectuur

In een oorkonde uit het jaar 838 werd voor het eerst melding gemaakt van 'Seist' (Kolman, 1996; Groenedijk, 2000). De naam heeft mogelijk te maken met de plaatselijke bodemgesteldheid of vegetatie. Het jaar van stichting zou te maken hebben met de Stormvloed van 838.

Op 23 maart 838 schonk graaf Rodgar aan de St. Maartenskerk te Utrecht verschillende goederen gelegen in de gouw Leomeriche en elders, en ontving daarvoor andere goederen van deze kerk, gelegen te Groessen, Zeist, Leusden, Hees en Doorn, levenslang in gebruik tegen betaling van cijns. '...villa Seist familias VI cum terris et edificiis earum,...'

Op 28 mei 1279 schonken Godfried van Zeyst, ridder, en zijn zoon Johannes, aan de priorin en het convent van het Vrouwenklooster bij Oostbroek, waarin zijn dochter Petronella opgenomen is, de wetering waarop de hof Stoetweghe afwaterde, alsmede de grove en smalle tienden van 9 hoeven gelegen in Dincslo, welke zij van de elect van Utrecht in leen hielden. Aan het geslacht van Zeist kwam niet veel later min of meer een einde. Min of meer, want in het jaar 1360 trouwde de laatste (vrouwelijke) telg uit de familie van Zeist met een lid van de familie Borre van Amerongen. Zij kregen een zoon die, om de familienaam van de moeder te behouden, haar achternaam koos, en tegelijkertijd het familiewapen van de Borre van Amerongens ging dragen. Juist deze tak, met als mannelijke bloedlijn Borre van Amerongen, de naam Van Zeist en het familiewapen van Borre van Amerongen (in gewijzigde kleuren) was als enige nog in leven.

Met name afschriften uit de rechterlijke archieven gaven al vroeg verwijzingen naar de nederzetting Zeist. (Op een kaart uit 1541 staat het voormalige kasteel, dat destijds nog slechts een donjon was.) Op 27 oktober 1536 lieten de Staten van Utrecht een lijst opstellen van huizen, die als ridderhofsteden werden erkend. Op die lijst kwam ook "Dat huys te Zeyst" voor.

De kern van de nederzetting bevond zich bij de huidige (1e en 2e) Dorpsstraat. Hier verrees aan het eind van de 12e eeuw een kerk, waarvan de toren nu deel uitmaakt van de verder uit de 19e eeuw daterende Hervormde Kerk. Vlak langs de Dorpsstraat zou tot in de Middeleeuwen een zijarm van wat nu de Kromme Rijn heet gestroomd hebben, die uiteindelijk dichtslibde. Bij het dorp werden ook drie ridderhofsteden gebouwd: het al genoemde Huis te Zeist, en Kersbergen en Blikkenburg.

De ontwikkeling van Zeist werd ingrijpend beïnvloed door de bouw van Slot Zeist (1677-1686), waar tegenwoordig geregeld exposities gehouden worden van moderne kunstenaars. In 1746 stichtten leden van de Evangelische Broedergemeente een nederzetting te Zeist, wat resulteerde in de gebouwen die nu aan het Broederplein en het Zusterplein staan.

In de 19e eeuw werd Zeist een geliefde woonplaats voor de rijken en werden er talloze buitenplaatsen aangelegd, zoals Sparrenheuvel, Lenteleven, Ma Retraite en Molenbosch. Vooral in de 20e eeuw werden sommige hiervan ten behoeve van woningbouw gesloopt of verkaveld. Tegelijk kwamen er nieuwe "moderne" gebouwen bij. Getuige bijvoorbeeld het gebouw van de PUEM gebouwd in 1931 Amsterdamse School alsook De Nieuwe Muziekschool van de hand van Gerrit Rietveld gebouwd in 1932; beide gelegen aan de Utrechtseweg.

Stedenband

Zeist heeft een stedenband met de Japanse gemeente Yamada. Tevens bestaat er sinds 1996 een jaarlijkse uitwisseling van scholieren van de junior highschool met Zeist.

Informatie
BurgemeesterDhr. Koos Janssen
AdresSlotlaan 20, 3701GK ZEIST
Postbus513, 3700AM ZEIST
Telefoon030-6987911
E-mailzeist@zeist.nl
Websitewww.zeist.nl
Inwoners62300
Oppervlakte48 km2
Gemeenten
A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z