Stadskanaal (Gronings: Knoal) is een gemeente in het noorden van Nederland, in de provincie Groningen.

Op 1 januari 1969 werd een deel van de voormalige gemeente Wildervank gevoegd bij de voormalige gemeente Onstwedde. De nieuwe gemeente kreeg de naam Stadskanaal.

In de gemeente Stadskanaal liggen onder meer de volgende plaatsen : Alteveer (gedeeltelijk), Barlage, Blekslage, Braamberg, Ceresdorp, Höchte, Holte, Horsten, Kopstukken, Mussel, Musselkanaal, Onstwedde, Oomsberg, Smeerling, Stadskanaal, Sterenborg, Tange, Ter Maarsch, Ter Wupping, Veenhuizen, Vledderhuizen, Vledderveen, Vosseberg en Wessinghuizen.

In 1765 nemen de burgemeester en de raad van de stad Groningen het besluit om het Stadskanaal te graven. De naam betekent dus letterlijk "kanaal van de Stad (Groningen)". In 1815 was het kanaal al aangelegd tot de plaats waar tegenwoordig de watertoren van Stadskanaal staat en in 1856 werd Ter Apel bereikt. Langs het kanaal kwam steeds meer bebouwing en zodoende ontstond er een lintdorp. Dit lintdorp loopt langs het Stadskanaal vanaf de gemeente Veendam naar de gemeente Vlagtwedde (bij Musselkanaal) over een lengte van 16 kilometer. Ook kwam er industrie waaronder twee aardappelmeelfabrieken , de coöperatieve "De Twee Provinciën" en een fabriek van W.A. Scholten aan het Stadskanaal ten noorden van het Pekelderdiep. Deze laatste draaide voor het laatste een campagne in 1930-1931. Langs het Stadskanaal waren diverse scheepswerven te vinden.

Na de Tweede Wereldoorlog groeide Stadskanaal sterk. Voornaamste oorzaak hiervan was de komst van Philips naar het dorp. Philips stelde hierbij enige eisen aan het gemeentebestuur. Zo moest er onder andere een schouwburg in Stadskanaal komen en een openbare bibliotheek. Hierdoor groeide Stadskanaal uit tot de op een na grootste gemeente van de provincie na de stad Groningen.

Philips heeft lange tijd een eigen vliegveld bij Stadskanaal gehad. Dit vliegveld ligt bij Vledderveen en is nu in gebruik als vliegveld voor ultralichte vliegtuigen. In 2004 maakt Philips bekend haar laatste vestiging in Stadskanaal te sluiten. LG.Philips Displays in Stadskanaal met zestig werknemers bleef wel open. Dit bedrijf was voor 50 procent in handen van Philips. Deze firma sloot de fabriek in midden 2006.