Nieuwkoop is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De drie gemeenten waaruit de gemeente is gevormd telden op 1 april 2016 27.523 inwoners. De gemeente heeft een oppervlakte van 90,19 km² (waarvan 16,05 km² water). De gemeente Nieuwkoop ligt midden in het Groene Hart.

De gemeente Nieuwkoop is op 1 januari 2007 gefuseerd met Ter Aar en Liemeer onder de naam Nieuwkoop.

Het oudste deel van Nieuwkoop bestaat uit lintbebouwing langs de Nieuwkoopse plassen (de Polder Nieuwkoop en Noorden), een gebied waar vroeger de veengronden zijn afgegraven. Veel van de woningen ten zuidoosten van deze weg liggen op een geheel door water omgeven perceel en hebben een eigen brug naar de hoofdweg (Zuideinde-Dorpsstraat-Noordenseweg). De Nieuwkoopse plassen zijn grotendeels een natuurmonument. De nieuwere wijken van Nieuwkoop liggen ten noordwesten van de hoofdweg, in de Polder Nieuwkoop (een droogmakerij). Deze uitbreidingen stammen van na de Tweede Wereldoorlog.

Van 1 augustus 1915 tot 1 januari 1936 lag Nieuwkoop aan de Spoorlijn Uithoorn - Alphen aan den Rijn. Op het tracé van de spoorlijn werd later de huidige Provinciale weg N231 aangelegd. Het stationsgebouw uit 1915 is in 1970 gesloopt.