Hardenberg (Nedersaksisch: n Arnbarg of Hardenbarg) is een gemeente in het noordoosten van de Nederlandse provincie Overijssel. De huidige gemeente is na een gemeentelijke herindeling in 2001 ontstaan is uit de voormalige gemeenten Hardenberg (in 1941 ontstaan uit de gemeenten Stad Hardenberg en Ambt Hardenberg), Avereest en Gramsbergen. Het inwonertal van deze gemeente bedraagt 59.796 inwoners en de oppervlakte 317,24 km². Het gemeentehuis van de gelijknamige gemeente staat in de stad Hardenberg.

Hardenberg werd op 18 januari 2008 door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten uitgeroepen tot 'meest inspirerende Millennium Gemeente van 2007'. De keuze was te danken aan het project Vecht voor Water, gericht op het bestrijden van de guineaworm in het drinkwater in het noord-Afrikaanse land Niger door middel van de aanleg van waterputten.

Alle ambtenaren van de gemeente Hardenberg en de gemeente Ommen werken vanaf 10 juli 2012 in de Bestuursdienst Ommen-Hardenberg. De gemeenten Ommen en Hardenberg zijn blijven bestaan. Zij blijven volledig zelfstandig met een eigen gemeenteraad, een eigen college van burgemeester en wethouders en een eigen gemeentelijk beleid.