Inhoud

Etten-Leur is een gemeente in de provincie Noord-Brabant.

Aanvankelijk heette de gemeente "Etten Ca (Cum anexis)" en vielen hier delen van Hoeven (nu gemeente Halderberge), delen van St. Willebrord (nu gemeente Rucphen) en delen van Prinsenbeek (nu gemeente Breda).

In 1953 vond een grenscorrectie plaats met de gemeente Rucphen. Hierdoor kwam het dorp St. Willebrord, dat ontstaan was in het grensgebied tussen de gemeenten Hoeven, Rucphen en Etten en Leur voor het grootste deel bij de gemeente Rucphen. Het deel van St. Willebrord ten noorden van Rijksweg 58 bleef onder Etten Ca vallen.

Etten-Leur heette tot 1968 Etten en Leur. De lintdorpen Etten en Leur waren de enige woonkernen in deze gemeente. De grens tussen Etten en Leur liep langs het Sander, de Baai en de Lage Neervaart. Rond 1968 waren de dorpjes aan elkaar vastgegroeid.

Met het verdwijnen van Rijksweg 58 uit het centrum van Etten-Leur is ruimte ontstaan voor herontwikkeling van het stadshart. Vanaf circa 2000 is op, onder en rond het voormalige rijkswegtracé een compact stadshart verrezen. In het totale centrumplan zijn 1.000 ondergrondse parkeerplaatsen, 13.500 m² winkelvloeroppervlak, 2.000 m² horeca, 400 woningen en 10.000 m² kantooroppervlak, waarvan het grootste deel wordt ingenomen door het stadskantoor, gerealiseerd.

Etten Ca was aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog een centraal punt voor de (Franse) troepen die in Noord-Brabant gelegerd waren.

Etten-Leur heeft vanaf 2005 een vernieuwd centrum en bestaat verder uit 15 wijken: Baai, Banakkers, Buitengebied, Centrum West, Centrum Oost, De Grient, De Keen, Etten-Leur-Noord, Grauwe Polder, Hoge Neerstraat, Hooghuis, Groot-Sander, Klein-Sander, Sanderbanken en Schoenmakershoek. Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen.

In het centrum van Etten-Leur is een groot winkelcentrum gevestigd, deels overdekt. Het overdekte deel van het winkelcentrum is het eerste overdekte winkelcentrum van Nederland, dan in 1965 geopend werd in bijzijn van staatssecretaris Joop Bakker en burgemeester A.J.A. Oderkerk. Tegenwoordig is het overdekte deel onderdeel van Winkelhart Etten-Leur, dat in de zomer van 2005 werd opgeleverd en meteen het jaar daarop verkozen werd tot beste Winkelcentrum van Nederland 2006 (NRW Jaarprijs 2006). Binnen Winkelhart Etten-Leur bevinden zich zo'n 200 winkels, waaronder winkels van diverse ketens, een supermarkt en veel kleinere winkels. De koopavond is op vrijdag.

Op het Raadhuisplein wordt de woensdagmorgen van 09.00 tot 12.00 uur weekmarkt gehouden. Ook deze woensdagmarkt is in de prijzen gevallen, in 2011 werd de weekmarkt als winnaar uitgeroepen van de verkiezing Beste Markt van Nederland 2011.

Binnen Etten-Leur-Noord ligt het centrumgebied van de voormalige dorpskern Leur. Begin jaren negentig heeft de gemeente Etten-Leur ervoor gekozen om aan de noordzijde van deze kern nieuwe woonwijken te realiseren. Met het oog op de ontwikkeling van de nieuwbouwwijken De Keen en Schoenmakershoek en de komst van de nieuwe bewoners is in 2003 besloten tot een uitbreiding van het winkelaanbod op en rond het Van Bergenplein, in combinatie met de herontwikkeling van de Geerkade. Het huidige wijkwinkelcentrum is daarmee de tweede belangrijke winkellocatie in Etten-Leur geworden. Op het Van Bergenplein wordt op vrijdagmorgen van 09.00 tot 12.00 uur markt gehouden.

In Etten-Leur zijn ook diverse instellingen voor de beeldende kunst. Doornbos is het centrum voor de beeldende kunst in de gemeente. Het biedt verschillende disciplines aan zoals beeldhouwen, tekenen en fotografie. Sint-Frans is het gemeentelijk kunstencentrum voor muziek, dans en theater. Daarnaast zijn er in de gemeente diverse dansscholen en koren te vinden.

De Nieuwe Nobelaer vormt vaak het platform voor diverse artiesten, deze instelling is het theater van de gemeente. De Nieuwe Nobelaer, de bibliotheek en het centrum voor de kunsten Sint-Frans zitten samen in het gelijknamige pand "De nieuwe Nobelaer". Ook het Popcollectief Etten-Leur (POPEL) en de Speel-o-theek Sam Sam zijn gevestigd aan de buitenzijde van het gebouw "De nieuwe Nobelaer".

De belangrijkste historische personen die verbonden zijn aan Etten-Leur zijn: Vincent van Gogh te Etten, Adriaen van Bergen en Sybrand Heerma van Voss te Leur. Naar al deze personen zijn verwijzingen te vinden (straatnamen, monumenten) in de betreffende kernen.