Bedrijven-index
Traiteurs


A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z
Gemeente Culemborg

Culemborg (vroeger ook wel en plaatselijk thans nog Kuilenburg of Kuylenburgh genaamd) is een stad en gemeente in de Neder-Betuwe, in de Nederlandse provincie Gelderland.

Binnen de gemeentegrenzen ligt de buurtschap Goilberdingen.

Culemborg is een Millennium Gemeente.

Culemborg is op 23 oktober 2010 de eerste Fairtrade Gemeente van Gelderland geworden.

Winkelen

In het centrum van Culemborg bevinden zich diverse winkels. Er is elke vrijdagavond koopavond tot 21.00 uur.

De weekmarkt is op dinsdagochtend van 8.30 tot 12.30 uur in het centrum van de stad.

Geschiedenis

Oorspronkelijk was Culemborg een handelsdorp, gelegen op de stroomrug van het riviertje de Meer en de zuidelijke oeverwal van de Lek. Ten westen daarvan bouwde de heer van Bosinchem (Beusichem) kort voor 1270 een kasteeltje.

Op "Sente Nycolausdach" in 1318 ontvingen de poorters van de inmiddels versterkte nederzetting van hun heer, Jan van Bosinchem, stadsrechten waaronder tolvrijheid op de jaarmarkt en het asielrecht. Culemborg werd een Vrijstad, maar dit wil niet zeggen dat iedereen zich vrijelijk kon vestigen. De stad had een eigen rechtspraak. Wie iets op zijn kerfstok had, moest voor schout en schepenen verschijnen en ontliep zijn gerechte straf niet. Hij kreeg echter wel de kans zich te verdedigen. Zolang hij in Culemborg verbleef, werd zijn schuldeiser niet in de stad toegelaten. "Naar Culemborg gaan" betekende in Amsterdam dan ook failliet gaan.

In de 14e eeuw kwam er een stadsmuur en -gracht om ongeregelde bendes en vijandelijke troepen buiten de stad te houden. Tweemaal werd de stad buiten de bestaande muren uitgebreid. Omstreeks 1370 aan de noordzijde met een schipperskwartier, de zogenaamde Havendijk en twintig jaar later aan de zuidzijde waar de buurtschappen Lanxmeer en Parijs erbij werden getrokken onder de namen Nieuwstad/Nieuwpoort. Zo ontstond een soort "driestad". Ook de Havendijk en de Nieuwstad werden ommuurd. Het deel van de stadsmuur dat nog staat vormt de oudste nog bestaande originele stadsmuur van Nederland.

In de 13e eeuw bouwde Jan II, die zich heer van Culemborg noemde, het Kasteel Culemborg aan de noordzijde van het stadje. Van dit kasteel zijn nu alleen de fundamenten nog over. Franse troepen hebben het in het rampjaar 1672 grotendeels verwoest waarna het in de jaren na 1735 definitief werd gesloopt. Het laatste gedeelte, de Witte Toren, is in 1812 gesloopt.

Aan de laatste telg van het geslacht Van Culemborg heeft de stad veel te danken. Vrouwe Elisabeth stichtte het Elisabeth-gasthuis, een hofje met huizen voor oude mannen en vrouwen, en schoot het geld voor de bouw van het Stadhuis en de toren van de Sint-Janskerk voor. Uit haar erfenis werd het Elisabeth Weeshuis gebouwd. Dit weeshuis doet nu dienst als museum en bibliotheek.

Kort voor het overlijden van Elisabeth in 1555 verhief keizer Karel V de heerlijkheid tot graafschap. Omdat Elisabeth kinderloos stierf, erfde Floris van Pallandt, een kleinzoon van haar oudste zuster Anna, het graafschap. Floris ging onder invloed van zijn Lutherse echtgenote al gauw over tot het protestantisme. Met Willem van Oranje en graaf Willem IV van den Bergh speelde hij een belangrijke rol in de opstand tegen het Spaanse gezag. In 1566 was Floris de eerste in de Nederlanden die een Calvinistische dienst liet houden, terwijl men elders nog hagenpreekte. Dat gebeurde in het washuis van het kasteel. Zo zorgde hij ervoor dat de nieuwe leer in Culemborg voor het eerst openlijk en officieel in de Nederlanden werd verkondigd. Als wraak liet de hertog van Alva het kasteel met de grond gelijk maken toen de graaf in Duitsland zat, omdat hij voor de bloedraad moest komen.

Van 1639 tot 1714 kwam het graafschap aan het geslacht Waldeck-Eisenberg en daarna onder de hertogen van Saksen-Hildburghausen. De Duitse heren beschouwden Culemborg als een welkome melkkoe. Verzet tegen een belastingheffing van graaf Van Waldeck-Pyrmont leidde in 1650 tot 'het vrouwenoproer van Culemborg' onder leiding van de weduwe Luyt Wortel. In de periode 1672-1674 verwoestten de Fransen het kasteel, zij plunderden de bibliotheek en roofden een deel van het archief. Uit geldgebrek verkocht Saksen-Hildburghausen Culemborg met al zijn hoge rechten en domeinen voor bijna één miljoen gulden aan de Staten van het Kwartier van Nijmegen. Deze schonken in 1748 het graafschap aan prins Willem IV, toen hij tot stadhouder werd verheven. In 1795 werd de stad door de Fransen bezet. Drie jaar later kwam, na bijna vijf eeuwen, een einde aan de zelfstandigheid van het staatje en werd het ingelijfd bij de Bataafse Republiek.

Na de Franse tijd ging de stad op in het Koninkrijk der Nederlanden. Het geslacht Oranje-Nassau was het laatste in Culemborg regerende gravenhuis. Vandaar dat de koning nog steeds de neventitel graaf van Culemborg voert.

Culemborg was even wereldberoemd toen in 1868 de Kuilenburgse spoorbrug in gebruik werd genomen, toentertijd de langste spoorbrug van Europa. Om met de hoge brug over de Lek te komen moest een spoordijk worden aangelegd; Station Culemborg kwam onderaan de helling en dus een eind buiten de stad te liggen. In de tweede helft van de 19e eeuw was de aanleg van de Spoorlijn Utrecht - Boxtel (de inmiddels vervangen spoorbrug van 1868) een belangrijke stimulans voor de industriële ontwikkeling van Culemborg. Met name de sigaren- en meubelindustrie kwamen in die tijd sterk op.

Elke avond om 21.55 uur luidt de papklok, die van oudsher aangeeft dat de poorten bijna sluiten, en het tijd is om naar bed te gaan. In het verleden was deze klok het teken dat de mensen die op het land werkten, naar huis mochten om een bord warme pap te eten, vandaar de naam. Maar je moest wel opschieten, want de poorten sloten om 22.00 uur, en gingen niet meer open tot de volgende dag.

Tijdens carnaval krijgen heel wat Nederlandse gemeenten een andere naam. Papklokkendam staat dan voor Culemborg.

De Plantage is het stadspark van Culemborg. Het is in 1850 ontworpen door de tuinarchitect Louis Paul Zocher en aangelegd in de Engelse landschapsstijl. Het oorspronkelijk ontwerp is nog steeds goed zichtbaar omdat aanpassingen beperkt zijn gebleven. De Plantage is een gemeentemonument. Tot circa 1950 stond in de Plantage een muziektent die destijds om onduidelijke redenen werd afgebroken. Deze werd in 2009/2010 herbouwd en op 5 mei 2010 feestelijk geopend.

Culemborg heeft geen officiële vlag. De niet-officiële vlag van Culemborg heeft twee horizontale banen, geel boven en rood beneden[1] en is daarmee niet te onderscheiden van de vlag van Schagen. Op internet wordt de vlag van Culemborg vrijwel altijd afgebeeld met rood boven. Bij de gemeentelijke panden in Culemborg hangt echter altijd geel boven. De motivering is dat rood zwaarder is dan geel.

Gedurende de jaarwisseling van 2009 op 2010 vonden er ongeregeldheden plaats in de Culemborgse wijk Terweijde. De al enkele maanden bestaande spanningen tussen de Marokkaanse en Molukse jongeren kwamen tot een escalatie op eerdergenoemde jaarwisseling. In Terweijde is daarna enkele weken een noodverordening[2] van kracht geweest. Voor alle toegangswegen naar Culemborg was een noodbevel afgekondigd. Iedereen die Culemborg in wilde mocht door de politie preventief worden gefouilleerd. De inzet van de Mobiele Eenheid (ME) kostte het lokale politiekorps 1,8 miljoen euro.

Informatie
BurgemeesterDhr. Roland van Schelven
AdresRidderstraat 250, 4101BK CULEMBORG
Postbus136, 4100AC CULEMBORG
Telefoon0345-477700
E-mailinfo@culemborg.nl
Websitewww.culemborg.nl
Inwoners27600
Oppervlakte31 km2
Gemeenten
A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z