Inhoud
Aalsmeer is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente Aalsmeer omvat het dorp Aalsmeer dat aan de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder ligt, en de gehuchten/dorpen Calslagen, Kudelstaart, Oosteinde en Vrouwentroost. De gemeente maakt deel uit van de plusregio Stadsregio Amsterdam. Een inwoner van Aalsmeer wordt een Aalsmeerder genoemd.
De naam Aalsmeer is waarschijnlijk afgeleid van Alsmar, dat 'palingmeer' betekent. Maar ook Aelsmer dat 'allesmeer' zou betekenen en els-er dat 'drassig land met elzen' betekent, behoren tot de mogelijkheden. De meeste Aalsmeerders gaan uit van 'palingmeer'. Ook nu nog wordt in Aalsmeer (in de Westeinderplassen) op paling gevist (peuren); de vangst is wel minder dan enkele decennia terug.
In 1816 werd het wapen van Aalsmeer vastgesteld. Het is de afbeelding van een (Hollandse) leeuw met een paling in zijn voorpoten. Soms wordt bij het wapen ook de spreuk: Retine quod habes (behoudt wat u heeft) gevoerd. De naam van de korenmolen De Leeuw (1863) in Aalsmeer is vermoedelijk van de leeuw in het wapen afgeleid.
Geschiedenis
Aalsmeer wordt voor het eerst genoemd in 1133 als 'Alsmar'. Deze naam komt voor in een oorkonde waarbij land geschonken wordt aan de abdij van Rijnsburg, een adellijk nonnenklooster. In een akte van Diederik VII van Kleef[2] wordt deze schenking in 1199 nog eens bevestigd. Het gebied Alsmar was toen een wildernis van lage elzen- en wilgenbossen. In de omgeving werd veel turf gestoken, waardoor er grote meren en plassen ontstonden. Aalsmeer was in die tijd georiënteerd op Haarlem, het behoorde tot Kennemerland. De grens met Amstelland werd gevormd door de Legmeerdijk (thans grens met Amstelveen).
Economie
Bloementeelt
Aalsmeer is wereldbekend door de bloementeelt en vooral de bloemenveiling. De handel is geconcentreerd in de veiling aan de Legmeerdijk. De veiling - de grootste bloemenveiling ter wereld - is de belangrijkste toeristische trekpleister van Aalsmeer. Ook zijn er diverse bloemenexportbedrijven. Er zijn nog kwekers die zich op de bovenlanden van Aalsmeer (eilandjes in de Westeinderplassen) bezighouden met de teelt van seringen en snijbloemen.
Toerisme en recreatie
Aalsmeer grenst aan de Westeinderplassen (een derde van het Aalsmeerse gebied is water). Op de Westeinder is veel watersport en de gemeente telt vele jachthavens. Los van de watersport, vormen de plassen een waardevol natuurgebied, met opvallende rietzudden en moerasbomen. In de Westeinderplassen zijn veel eilanden en eilandjes te vinden, waar plaats is voor recreatie en tuinbouw (planten, bloemen en vruchten). Veel eilanden zijn privébezit. De Westeinderplassen zijn te bezoeken met een rondvaart die vertrekt vanaf het Praamplein in het centrum van het dorp.
Aan de rand van de Westeinder staat de opvallende watertoren van Aalsmeer. Deze met Art Deco ornamenten gedecoreerde toren is een Rijksmonument.
's Zomers kan men de Historische Tuin Aalsmeer bezichtigen die een beeld geeft van de tuinbouw sinds de 17e eeuw: fruitteelt, boomkwekerij, aardbeienteelt, vormcultuur, seringen, buitenbloemen, perkgoed, snijbloemen en potcultuur.
Industrie en diensten
Naast de bloementeelt en recreatie is er enige industrie. Er staat een fabriek van verpakkingsmaterialen en op verschillende jachtwerven worden luxe plezierjachten gebouwd.
Aalsmeer is ook bekend van diverse grote televisieshows die Joop van den Ende uit de televisiestudio's liet uitzenden. Endemol was vanaf de jaren negentig tot september 2010 gevestigd in de oude Centrale Aalsmeerse Veiling. Een deel van het gebouw werd gebruikt als eventcentre met de naam ShowBizzCity. In 2010 is Endemol verhuisd naar Amsterdam-Zuidoost. In 2011 is de vliegtuig-onderhoudsopleiding van Fokker in een van de hallen gevestigd. De rest wordt tegenwoordig gebruikt als uitgaansgelegenheid.
In het oude veilinggebouw Bloemenlust aan de Oosteinderweg is vandaag de dag sport- en evenementencentrum The Beach te vinden. In het achterste deel zitten de magazijnen van een paar bedrijven.
Cultuur
Monumenten
Het gemeentehuis, rond 1960 ontworpen door architect J.F. Berghoef, staat aan de Van Cleeffkade in het centrum van Aalsmeer. Op het plein voor het gemeentehuis staat - op een tien meter hoge sokkel - een standbeeld van de godin Flora, godin van de lente en de bloemen. Bij de plaatsing in 1962 zorgde het beeld voor nogal wat ophef omdat het 'te naakt' zou zijn.
Aalsmeer telt zo'n honderd monumenten, waaronder 29 rijksmonumenten. Daaronder zijn het Oude Raadhuis aan de Dorpsstraat 9 en de watertoren. Een achttal monumenten is gelegen aan de Uiterweg.
Kunst in de openbare ruimte
In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte.
Evenementen
Zestig jaar lang vond elke eerste zaterdag van september het bloemencorso plaats. De eerste keer was in 1948, ter gelegenheid van de inhuldiging van Koningin Juliana, de laatste keer op 1 september 2007. Omdat de belangrijkste sponsor, de bloemenveiling, zijn bijdrage stopte, besloot men deze traditie te beëindigen. Na vier jaar afwezigheid hield de nieuwe Stichting Aalsmeers Bloemencorso in september 2011 en 2012 weer een (kleinschaliger) bloemencorso.
Op elke tweede zaterdag in september vindt de Aalsmeerse pramenrace plaats. In juni is er jaarlijks een bandjesavond in het dorpscentrum.
Dialect
Vanouds heeft Aalsmeer een eigen dialect, dat veel sterker van de standaardtaal afwijkt dan de omringende dialecten. Het Aalsmeerse dialect werd 'het Buurts' of 'het Uiterwegs' genoemd. Het is een typisch Hollands relictdialect, dat de aandacht trekt doordat het veel gemeen heeft met het West-Fries. De Fryske Akademy onderzoekt het Aalsmeers dialect.
