Bedrijven-index
Provincie Utrecht
Gemeenten in Utrecht
                                                 

Inhoud

Utrecht is de kleinste provincie van Nederland. De dichtbevolkte en centraal gelegen provincie wordt algemeen tot de Randstad gerekend. De hoofdstad en grootste stad is Utrecht. Deze stad was het centrum van het bisdom of Sticht Utrecht dat de voorloper was van de huidige provincie. De op een na grootste stad van de provincie is Amersfoort, gevolgd door Veenendaal, Zeist en Nieuwegein.

Geschiedenis Utrecht

Het regionale bestuur van Utrecht bestaat al sinds de 7e eeuw, hoewel het als een noordelijke Romeinse garnizoensplaats (Traiectum) al een functie had gehad in het bestuur van de omliggende streek. Na het vertrek van de Romeinen streden lokale volkeren om de regio, maar verviel het machtscentrum, toen (Uut-)Trecht genoemd, tot een ruïne. De regio bleef in die tijd wel druk bewoond [1]. Pas in de late 7e eeuw vestigde zich weer een lokale macht, de Bisschop Willibrord. Daarna werd vanuit de stad een groot deel van de noordelijke Nederlanden gekerstend en later ook bestuurd onder het Sticht. Utrecht kon zich deze machtige positie aanmeten door haar centrale ligging tussen het Duitse achterland en de kust (via de oude Rijn richting Leiden, waar ook een Romeinse garnizoensplaats was geweest), en door steun van andere Katholieke bisdommen, voornamelijk in Duitsland. In oorlogen met steden in Holland verloor Utrecht delen van haar territorium, en haar macht brokkelde af door het verschuiven van de belangrijkste handelsroutes van de binnenwateren richting de kustgebieden. Aan het einde van de middeleeuwen nam de macht van de stad (en regio) verder af, toen andere delen van de Nederlanden zich economisch sterk gingen ontwikkelen (in 14e eeuw Vlaanderen en vanaf de 15e eeuw Holland). Het onafhankelijke regionaal bestuur bleef echter intact, en werd pas tijdelijk bedreigd in de 18e eeuw, toen het koningshuis van Holland een burgeropstand van de Patriotten in Utrecht in 1787 liet neerslaan door een Duits huurleger. Ook daarna werd het lokaal gezag hersteld, hoewel aangewezen vanuit Den Haag. Na de bezetting van Nederland door Napoleon werd het zelfbestuur van de provincie afgeschaft, en werd Utrecht onderdeel van het Departement Zuiderzee, samen met Noord-Holland. Ook probeerde Napoleon een indeling waarbij Utrecht samen ging met Gelderland. Met de bevrijding van Nederland in 1814 werd de provincie Utrecht in ere hersteld.

Geografie

Utrecht grenst in het westen en zuidwesten aan Zuid-Holland, in het oosten en zuidoosten aan Gelderland, in het noordwesten aan Noord-Holland en in het noordoosten aan het Eemmeer, een van de Randmeren. De zuidgrens wordt grotendeels gevormd door de Nederrijn en de Lek.

Het grondgebied van de kleinste provincie van Nederland is de afgelopen decennia drie keer uitgebreid: in 1970 met Oudewater, in 1989 met Woerden en in 2002 met Vianen. Deze drie stadjes behoorden daarvoor tot Zuid-Holland. In 2002 verloor de provincie het grondgebied van de voormalige gemeente Loosdrecht aan de provincie Noord-Holland, toen deze opging in de nieuwe gemeente Wijdemeren.

Utrecht kent een grote verscheidenheid aan landschappen. Centraal ligt de hoofdstad Utrecht met forensenplaatsen als Nieuwegein en Houten in het zuiden en Maarssen in het noorden. Ten zuidwesten van dit stedelijk gebied ligt de landelijke Lopikerwaard en ten noordwesten ervan het veenweidegebied rond Vinkeveen en Mijdrecht. De stad Woerden ligt halverwege deze Groene Hart-regio's.

Noordelijk van de stad Utrecht liggen de Vechtstreek en de Loosdrechtse Plassen, beide belangrijke recreatiegebieden.

Het oosten van de provincie wordt doorsneden door de Utrechtse Heuvelrug. Langs de zuidflank van deze oude stuwwal liggen lommerrijke plaatsen als Zeist, Driebergen-Rijsenburg en Doorn. De Heuvelrug loopt tot aan Rhenen.

Tussen de Heuvelrug en de Rijn bevindt zich het landelijke Kromme-Rijngebied, dat met zijn fruitteelt aansluit op de Betuwe aan de overkant van de rivier. Het stadje Wijk bij Duurstede is hier het centrum van. Aan de andere kant van de Heuvelrug ligt de Gelderse Vallei met de grote plaats Veenendaal. De noordoosthoek van de provincie wordt in beslag genomen door de stad Amersfoort en het poldergebied van het Eemland. Aan de voormalige Zuiderzee ligt de karakteristieke plaats Bunschoten-Spakenburg.

Wat de waterwegen betreft is de hoofdstad opnieuw het centrum van de provincie: de Kromme Rijn, een aftakking van de Rijn, splitst zich in Utrecht in de Vecht en de Leidse Rijn, die later Oude Rijn wordt. Vanaf de aftakking van de Kromme Rijn, bij Wijk bij Duurstede, heet de Nederrijn Lek. Het noordoosten van de provincie wordt beheerst door de rivier de Eem en het zuidoosten door het Valleikanaal (Grebbe). De provincie wordt van noord naar zuid doorsneden door het Amsterdam-Rijnkanaal, dat door de stad Utrecht loopt. Utrecht en Amersfoort zijn de twee grote historische steden van de provincie. Veel kleiner zijn de stadjes, Woerden, IJsselstein, Baarn, Wijk bij Duurstede, Bunschoten, Vianen, Rhenen, Montfoort, Oudewater en Eemnes.

Informatie
BurgemeesterDhr. Willibrord van Beek
AdresPythagoraslaan 101, 3584BB UTRECHT
Postbus80300, 3508TH UTRECHT
Telefoon030-2589111
E-mailinfo@provincie-utrecht.nl
Websitewww.provincie-utrecht.nl
Inwoners1243161
Oppervlakte1449 km2
In de provincie